De nieuwe bijzondere financieringswet van de 6de staatshervorming: werden de beloften ingelost?

Decoster, A. and Sas, W. (2013), De nieuwe bijzondere financieringswet van de 6de staatshervorming: werden de beloften ingelost?, Flemosi Discussion Paper DP28.
ABSTRACT

Eén van de belangrijke componenten van de zesde staatshervorming is de herziening van de Bijzondere Financieringswet. De vraag om die Bijzondere Financieringswet te herzien was vaak gestoeld op heel specifieke gebreken (zoals de ontwikkelingsval) en complexiteiten die volgden uit historische ad hoc aanpassingen van de oorspronkelijke wet uit 1989 (zoals de Lambermont-turbo of de negatieve term). Een grondige schoonmaak was daarom zeker op haar plaats.
Anderzijds sloot de Financieringswet in haar architectuur van 1989, in tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, goed aan bij de aanbevelingen vanuit de economische theorie van begrotingsfederalisme (bekend onder de naam Fiscal Federalism). In die zin was de vraag om de Financieringswet te herzien in essentie een politieke vraag. Daarom kozen we er in deze tekst voor om de nieuwe financieringswet te beoordelen binnen een kader dat kan bogen op een breed gedragen politieke consensus: de “12 basisprincipes voor de wijziging van de BFW”. Die werden immers overeengekomen door alle – op dat moment – onderhandelende partijen in 2010. Bovendien stroken die principes ook met de voorschriften uit de economische theorie van het federalisme.
Binnen dat evaluatiekader worden de principes één voor één getoetst. Is de fiscale autonomie toegenomen? Zo ja, met hoeveel en hoe? Is de responsabilisering toegenomen? En wat met de solidariteit? Leidt die nog steeds tot –een al dan niet vermeende – ontwikkelingsval? En zijn ander ‘perverse effecten’ nu weggegomd? We schetsen ook een beeld van winnaars en verliezers en integreren het in de zomer van 2013 toegevoegde luik betreffende de bijdrage van de gefedereerde entiteiten tot de consolidatie van de gezamenlijke overheidsfinanciën. We berekenen de effecten met ons simulatiemodel SAFIRE.
We besluiten dat de herziening van de Bijzondere Financieringswet is geslaagd. Niet enkel op basis van de economische theorie van het federalisme, maar ook gegeven de politieke randvoorwaarden die zich vertaalden in de 12 basisprincipes voor de wijziging van de BFW.